कापूस उत्पादन घटूनही दर दबावात; हमीभावापेक्षा १२०० रुपये कमी भावाने शेतकरी चिंतेत

पावसामुळे कापसाच्या गुणवत्तेला फटका, आंतरराष्ट्रीय बाजारातील मंदी आणि शुल्कमुक्त आयातीचा दबाव यामुळे दर स्थिर; सीसीआयची खरेदीही संथ.

ADS किंमत पहा ×

विशेष प्रतिनिधी:

यंदा देशात कापसाचे उत्पादन घटले असूनही, बाजारपेठेत दर मात्र हमीभावाच्या खालीच आहेत. सध्या कापसाला हमीभावापेक्षा प्रति क्विंटल १,००० ते १,२०० रुपये कमी भाव मिळत असल्याने शेतकरी मोठ्या आर्थिक संकटात सापडले आहेत. एकीकडे पावसामुळे कापसाची गुणवत्ता घसरली आहे, तर दुसरीकडे आंतरराष्ट्रीय बाजारातील मंदी आणि शुल्कमुक्त आयातीचा दबाव यामुळे दरांवर परिणाम होत असल्याचे चित्र आहे.

देशांतर्गत बाजारातील सध्याची स्थिती

यंदा पावसामुळे कापूस उत्पादनाला मोठा फटका बसला आहे. उत्पादन घटल्याने दर वाढतील अशी अपेक्षा होती, मात्र प्रत्यक्षात दर दबावातच राहिले आहेत. ऑक्टोबर महिन्यात झालेल्या पावसामुळे पहिल्या वेचणीच्या कापसाची गुणवत्ता मोठ्या प्रमाणात घसरली. कापसात काडीकचरा आणि ओलावा जास्त असल्याने व्यापारी कमी दराने खरेदी करत आहेत.

राज्यात थंडीची तीव्र लाट, १५ दिवस मुक्काम; पंजाबराव डख यांचा अंदाज

रब्बी पीक विमा २०२५: आता घरी बसल्या मोबाईलवरून भरा अर्ज, CSC सेंटरचे पैसे वाचवा; जाणून घ्या संपूर्ण प्रक्रिया

ADS किंमत पहा ×

महाराष्ट्रातील बाजारभाव: राज्यात कापसाला सरासरी ६,७०० ते ७,००० रुपये प्रति क्विंटल दर मिळत आहे.

ADS किंमत पहा ×
इतर राज्यांतील दर: गुजरात, तेलंगणा आणि आंध्र प्रदेशातही साधारणपणे ६,७०० ते ७,१०० रुपयांच्या दरम्यान दर आहेत. उत्तर भारतातील हरियाणा, पंजाब आणि राजस्थानमध्ये कापसाची आवक लवकर सुरू झाल्याने आणि गुणवत्ता चांगली असल्याने तेथे ७,१०० ते ७,५०० रुपये प्रति क्विंटल असा तुलनेने चांगला भाव मिळत आहे.

आंतरराष्ट्रीय बाजारातील दबाव आणि आयातीचा परिणाम

सध्या जागतिक बाजारातही कापसाचे दर दबावात आहेत. ब्राझीलचा कापूस सर्वात स्वस्त असल्याने आंतरराष्ट्रीय खरेदीदार तिकडे वळत आहेत. त्यातच केंद्र सरकारने ३१ डिसेंबरपर्यंत कापूस आयात शुल्कमुक्त केल्याने देशात मोठ्या प्रमाणात कापसाची आयात होत आहे. सप्टेंबर ते डिसेंबर या काळात सुमारे २० ते २२ लाख गाठी कापूस आयात होण्याचा अंदाज आहे. देशात गुणवत्तापूर्ण कापसाची उपलब्धता कमी असतानाही, आयातीमुळे दरांवर दबाव कायम आहे.

शेतकऱ्यांपुढील संकट आणि सीसीआयची भूमिका

पावसामुळे खराब झालेल्या कापसाला बाजारात योग्य भाव मिळत नाही. भारतीय कापूस महामंडळ (CCI) हमीभावाने खरेदी करत असले तरी, त्यांचे गुणवत्तेचे निकष कडक आहेत. ओलावा आणि काडीकचरा जास्त असलेला कापूस सीसीआय नाकारत असल्याने शेतकऱ्यांना नाईलाजाने तो कमी दराने खुल्या बाजारात विकावा लागत आहे.

पुढील काळात काय घडणार?

कापूस बाजाराची पुढील दिशा अनेक घटकांवर अवलंबून आहे.

उत्पादनाचे अंदाज: कापूस उद्योगातील संघटनांनी अद्याप उत्पादनाचे अधिकृत अंदाज जाहीर केलेले नाहीत, त्यामुळे बाजारात अनिश्चितता आहे.
USDA अहवाल: १४ नोव्हेंबर रोजी अमेरिकेचा कृषी विभाग (USDA) जागतिक उत्पादन आणि पुरवठ्याचा अहवाल जाहीर करेल. यातून जागतिक उत्पादनाचे चित्र स्पष्ट होईल.
आयात शुल्काचा निर्णय: जानेवारीपासून कापूस आयातीवर पुन्हा शुल्क लागू झाल्यास देशांतर्गत दरांना आधार मिळू शकतो.
आवक आणि गुणवत्ता: जानेवारीनंतर बाजारातील कापसाची आवक कमी होईल आणि सीसीआयची खरेदीही मंदावेल. त्यावेळी चांगल्या प्रतीच्या कापसाची उपलब्धता कमी असल्याने दरांमध्ये सुधारणा होण्याची शक्यता आहे.

सध्या तरी शेतकऱ्यांनी आपल्या कापसातील ओलाव्याचे प्रमाण कमी करून आणि प्रतवारी करून तो शक्य असल्यास सीसीआयच्या खरेदी केंद्रांवर विकण्याचा प्रयत्न करावा, जेणेकरून त्यांना किमान हमीभाव मिळू शकेल.

ताज्या बातम्या

राज्यात थंडीची तीव्र लाट, १५ दिवस मुक्काम; पंजाबराव डख यांचा अंदाज

राज्यात थंडीची लाट, पारा ९ अंशांवर; ‘या’ जिल्ह्यांमध्ये कडाका आणखी वाढणार!